#Η ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας και τις ηγετικές θέσεις στον υγειονομικό τομέα
Αντωνιάδου Μαρία
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οδοντιατρικής Σχολής,
Ακαδημαϊκή και επιστημονική υπεύθυνη οδοντιατρικών προγραμμάτων και σεμιναρίων επιμόρφωσης της Οδοντιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ
Γνωστικό αντικείμενο: Οδοντιατρική επαγγελματική πρακτική
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας αποτελεί θεμελιώδη αρχή για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Στον υγειονομικό τομέα, όπου οι γυναίκες αποτελούν σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού, η προώθηση της ισότητας είναι κρίσιμη. Ωστόσο, παρά τη νομοθεσία και τις πολιτικές που προωθούν την ισότητα, οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν το φαινόμενο του "γυάλινου ταβανιού", δηλαδή αόρατα εμπόδια που περιορίζουν την επαγγελματική τους ανέλιξη σε ηγετικές θέσεις. Αυτά τα εμπόδια περιλαμβάνουν έμφυλες προκαταλήψεις, στερεότυπα και περιορισμένη πρόσβαση σε δίκτυα και μέντορες, καθιστώντας την ισότητα των φύλων στον υγειονομικό τομέα έναν συνεχιζόμενο στόχο που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες.
1. Νομοθετικό πλαίσιο
Η ΕΕ έχει υιοθετήσει σειρά νομοθετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας των φύλων στην εργασία. Η Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2020-2025 θέτει στόχους για την εξάλειψη των έμφυλων ανισοτήτων, την καταπολέμηση της έμφυλης βίας και τη μείωση του μισθολογικού χάσματος. Επιπλέον, η Οδηγία 2006/54/ΕΚ προωθεί την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών σε θέματα απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης.
Στην Ελλάδα, έχουν υιοθετηθεί μέτρα για την ενίσχυση της ισότητας στην αγορά εργασίας. Από το 2019, έχουν εφαρμοστεί 14 μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνουν την επέκταση του επιδόματος μητρότητας, την αύξηση των ημερών άδειας πατρότητας και την προώθηση της γυναικείας εκπροσώπησης σε διοικητικά συμβούλια.
2. Στατιστικά στοιχεία
Παρά τη νομοθεσία, οι ανισότητες παραμένουν. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων 2020, η Ελλάδα βαθμολογήθηκε με 52,2 στα 100, καταλαμβάνοντας την τελευταία θέση στην ΕΕ, όπου ο μέσος όρος είναι 67,9. Στον τομέα της υγείας, η βαθμολογία της Ελλάδας ήταν 84,3, ελαφρώς κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Επιπλέον, το μισθολογικό χάσμα παραμένει. Οι γυναίκες στην ΕΕ κερδίζουν κατά μέσο όρο 12,7% λιγότερο ανά ώρα εργασίας σε σύγκριση με τους άνδρες. Στην Ελλάδα, το 2010, οι μηνιαίες αποδοχές των γυναικών ήταν σχεδόν κατά 18% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών.
3. Προκλήσεις για τις γυναίκες στις ηγετικές θέσεις του υγειονομικού τομέα
Παρά την υψηλή συμμετοχή των γυναικών στον υγειονομικό τομέα, η παρουσία τους σε ηγετικές θέσεις παραμένει περιορισμένη. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, ενώ οι γυναίκες αποτελούν το 70% του παγκόσμιου υγειονομικού εργατικού δυναμικού, κατέχουν λιγότερο από το 25% των ηγετικών θέσεων.
Τα κύρια εμπόδια περιλαμβάνουν:
- Έμφυλες προκαταλήψεις: Οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν στερεότυπα που αμφισβητούν τις ηγετικές τους ικανότητες.
- Έλλειψη δικτύων και μέντορινγκ: Η απουσία υποστηρικτικών δικτύων και προγραμμάτων καθοδήγησης περιορίζει τις ευκαιρίες ανέλιξης.
- Δυσκολίες στην ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής: Οι αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις συχνά δυσχεραίνουν την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών.
4. Προοπτικές και πρωτοβουλίες
Η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών σε ηγετικές θέσεις απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες. Προγράμματα εκπαίδευσης και ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων, όπως το τρίμηνο πρόγραμμα του Leadership Edu που αφορά τις γυναίκες, συμβάλλουν στην ενδυνάμωση και την προετοιμασία τους για ηγετικούς ρόλους. Το πρόγραμμα αυτό στην πλατφόρμα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του ΚΕΔΙΒΙΜ του ΕΚΠΑ, παρέχει στις συμμετέχουσες τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για την αποτελεσματική ηγεσία και την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στον υγειονομικό τομέα. Η δικτύωση και η αλληλουποστήριξη μεταξύ των γυναικών μπορεί να υποστηρίξει τις μελλοντικές ηγέτιδες του κλάδου. Ακόμα, η προώθηση πολιτικών που ενισχύουν τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας στον υγειονομικό χώρο, η έμπρακτη εφαρμογή πρακτικών που προωθούν την ισότητα των φύλων και η δημιουργία υποστηρικτικών δικτύων είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων για όλους.
5. Μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην Ευρώπη
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων αναφέρεται στη διαφορά στις μέσες αμοιβές που λαμβάνουν οι άνδρες και οι γυναίκες για την ίδια ή παρόμοια εργασία. Υπολογίζεται ως το ποσοστό κατά το οποίο οι μέσες ωριαίες αποδοχές των γυναικών υπολείπονται των αντίστοιχων των ανδρών. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση κερδίζουν κατά μέσο όρο 12,7% λιγότερο ανά ώρα εργασίας σε σύγκριση με τους άνδρες.
Αιτίες του μισθολογικού χάσματος περιλαμβάνουν:
- Επαγγελματικός διαχωρισμός: Οι γυναίκες συχνά απασχολούνται σε τομείς με χαμηλότερες αμοιβές.
- Υποεκπροσώπηση σε ηγετικές θέσεις: Περιορισμένη παρουσία των γυναικών σε υψηλόβαθμες και καλοπληρωμένες θέσεις.
- Διακοπές καριέρας: Λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, οι γυναίκες ενδέχεται να διακόπτουν την επαγγελματική τους πορεία, επηρεάζοντας αρνητικά τις αμοιβές τους.
- Έλλειψη διαφάνειας στις αμοιβές: Δυσκολία στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των μισθολογικών ανισοτήτων.
Επιπλέον, το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων, δηλαδή η διαφορά στις συντάξεις ανδρών και γυναικών, παραμένει σημαντική. Στην Ελλάδα, την περίοδο 2010-2018, το χάσμα αυτό μειώθηκε κατά 12%, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Ωστόσο, εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, επηρεάζοντας την οικονομική ασφάλεια των γυναικών κατά τη συνταξιοδότηση.
Συνολικά, η αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων απαιτεί συντονισμένες πολιτικές και δράσεις που προωθούν την ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας και διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες και αμοιβές για όλους.
6. Προοπτικές και πρωτοβουλίες
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στην προώθηση της ισότητας των φύλων, εφαρμόζοντας πολιτικές και δράσεις που στοχεύουν στην εξάλειψη των έμφυλων ανισοτήτων. Σύμφωνα με άρθρο του Insider, η εκπροσώπηση των γυναικών στο Κοινοβούλιο υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο μέσο όρο, με την Πρόεδρο Ρομπέρτα Μέτσολα να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2022, επιτεύχθηκε πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η οποία στοχεύει στην ίση εκπροσώπηση των φύλων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αυτή η συμφωνία υποχρεώνει τις εταιρείες με χαμηλή εκπροσώπηση γυναικών να εφαρμόζουν ουδέτερα και αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης κατά τη διαδικασία διορισμού, προωθώντας την ισόρροπη συμμετοχή των φύλων στα διοικητικά συμβούλια.
Βιβλιογραφία
2. Οδηγία 2006/54/ΕΚ: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A32006L0054
3. Δείκτης Ισότητας των Φύλων 2020: https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2020
4. Insider. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επενδύει στην ισότητα των φύλων. Πολιτική | Διεθνή, 12-04-2023 | 11:28 https://www.insider.gr/politiki/271024/eyropaiko-koinoboylio-ependyei-stin-isotita-ton-fylon
5. Τι είναι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται; Κατά μέσο όρο, οι αποδοχές των γυναικών είναι κατά 12.7% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών ανά ώρα εργασίας. Ανακαλύψτε ποιες είναι οι αιτίες πίσω από αυτό το χάσμα πώς υπολογίζεται. Έκδοση: 13-01-2020. Τελευταία ενημέρωση: 03-04-2023 - 15:22. https://www.europarl.europa.eu/topics/el/article/20200109STO69925/ti-einai-to-misthologiko-chasma-metaxu-ton-fulon-kai-pos-upologizetai
6. Το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ: στοιχεία και αριθμοί (γράφημα). Κατά 12% περιορίστηκε το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην Ελλάδα την περίοδο 2010 - 2018, εμφανίζοντας τη σημαντικότερη μείωση μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Έκδοση: 03-03-2020. Τελευταία ενημέρωση: 05-04-2023 - 14:26. https://www.europarl.europa.eu/topics/el/article/20200227STO73519/to-chasma-amoivon-metaxu-ton-duo-fulon-stin-ee-stoicheia-kai-arithmoi-grafima
ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟ ΧΩΡΟ
- MONO ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ -
Ερωτηματολόγιο ανοιχτό για συμπλήρωση από: Δεκέμβριο 2024- Φεβρουάριο 2025.
Σκοπός αυτής της έρευνας
Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της μελέτης είναι να συνεισφέρει πολύτιμες γνώσεις στην εκπαίδευση των γυναικών επαγγελματιών υγείας του ακαδημαϊκού τομέα, σχετικά με θέματα ηγεσίας και γυναικείας ανθεκτικότητας στον εργασιακό χώρο. Σε αυτήν την έρευνα, όλα τα δεδομένα που συλλέγονται αντιμετωπίζονται με τη μέγιστη εμπιστευτικότητα, τηρώντας τις δεοντολογικές κατευθυντήριες γραμμές και τους κανονισμούς προστασίας προσωπικών δεδομένων των σχολών επιστημών υγείας του ΕΚΠΑ. Η συμμετοχή είναι εντελώς εθελοντική και οι συμμετέχοντες έχουν το δικαίωμα να μην συμμετάσχουν χωρίς κυρώσεις, διασφαλίζοντας ότι η ακαδημαϊκή τους θέση και η σχέση τους με το πανεπιστήμιο παραμένουν ανεπηρέαστες. Θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανή ταλαιπωρία των συμμετεχόντων και η μελέτη δεν ενέχει κινδύνους. Όλα τα ερευνητικά δεδομένα θα αποθηκεύονται με ασφάλεια ψηφιακά, με περιορισμένη πρόσβαση μόνο στους ερευνητές.
Με την υποβολή του ερωτηματολογίου της μελέτης, οι συμμετέχοντες συναινούν στη συμμετοχή και συμβολή τους στην προώθηση της γνώσης σχετικά με την γυναικεία ηγεσία και ανθεκτικότητα στον υγειονομικό κλάδο. Η ερευνητική ομάδα δεσμεύεται να τηρεί τα υψηλότερα δεοντολογικά πρότυπα καθ 'όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Διαδικασίες: Η συμμετοχή σας σε αυτή την έρευνα περιλαμβάνει την συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου. Ο μέγιστος χρόνος απασχόλησης είναι περίπου 20 λεπτά. Η υποβολή της φόρμας κάθε ερωτηματολογίου υποδηλώνει τη συναίνεσή σας για συμμετοχή στη μελέτη.
Εξαιρέσεις: Δεν μπορείτε να συμμετάσχετε σε αυτήν την έρευνα αν κάποιο από τα ακόλουθα ισχύει για εσάς: Δεν είστε ΓΥΝΑΙΚΑ, άνω των 20 ετών, επαγγελματίας υγείας και εργαζόμενη σε ακαδημαϊκό περιβάλλον σχολής υγείας (περιλαμβάνονται μέλη ΔΕΠ, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό).
Οφέλη: Το όφελος από τη συμμετοχή σας στην έρευνα αυτή μπορεί να είναι μόνο εκπαιδευτικό. Δεν υπάρχει κανενός είδους ανταμοιβή για τη συμμετοχή στη μελέτη.
Εναλλακτικές λύσεις: Αυτή η έρευνα γίνεται για ερευνητικούς σκοπούς μόνο και δεν αποτελεί μέρος θεραπείας.
Εμπιστευτικότητα: Κρατείται πλήρης εμπιστευτικότητα για όλα τα αρχεία. Με την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου δεν συλλέγονται προσωπικά στοιχεία. Σε καμία περίπτωση (αναφορά, δημοσίευση) δεν θα αναφέρονται προσωπικά στοιχεία των συμμετεχόντων καθώς δεν συλλέγονται.
Δικαίωμα μη συμμετοχής ή απόσυρσης: Μπορείτε να αποσυρθείτε από τη μελέτη όποτε εσείς επιθυμείτε. Η απόσυρσή σας δεν θα έχει καμία συνέπεια. Αν έχετε επιπλέον ερωτήσεις σχετικά με την έρευνα, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Μαρία Αντωνιάδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, τηλ. 210-7461338/6944-342546, mantonia@dent.uoa.gr.
Αυτό το πρόγραμμα έχει εγκριθεί από την Επιτροπή Δεοντολογίας Έρευνας του Τμήματος Οδοντιατρικής και Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ.
👩🔬👍Σας καλούμε θερμά να συμμετάσχετε σε αυτή την πρωτοβουλία, η οποία σχεδιάστηκε από γυναίκες ερευνήτριες με στόχο την ενδυνάμωση και υποστήριξη των γυναικών συναδέλφων στον ακαδημαϊκό τομέα υγείας. Η συμβολή σας είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της γνώσης γύρω από τη γυναικεία ηγεσία και ανθεκτικότητα στον εργασιακό χώρο.
Για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου μπορείτε να πληκρτολογήσετε: https://forms.gle/MjcmYZxSnnZDVL8NA
Ή να σκανάρετε εδώ:
Περισσότερα για τα προγράμματα ηγεσίας και γυναικείας ανθεκτικότητας της ακαδημαϊκής ομάδας μπορείτε να δείτε στο site: www.leader-edu.cce.uoa.gr
